Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayımlanan 2023 yılı Yoksulluk ve Yaşam Koşulları İstatistikleri, ülkenin yoksulluk tablosunda önemli gelişmeler olduğunu gösteriyor. 2022 yılına göre genel yoksulluk oranında bir düşüş kaydedildi. Medyan gelirin %50'sine göre göreli yoksulluk oranı 2022'de %14,4 iken, 2023'te %13,5'e geriledi.
Ancak bu genel düşüşe rağmen, bölgesel farklılıklar dikkat çekiyor. İstanbul gibi büyükşehirlerde yoksulluk oranı %11'e yükselirken, Konya ve Karaman bölgesinde ise %9,8 ile ülke ortalamasının altında seyrediyor.
Ayrıca, kırsal kesimlerde yoksulluk oranları hala yüksek seviyelerde. Örneğin, Ağrı, Kars ve Iğdır gibi Doğu Anadolu bölgelerinde bu oran %14,6 olarak sabit kaldı.
Eğitim düzeyine göre de yoksulluk oranlarında ciddi farklar gözleniyor. Lise altı eğitim almış kişiler arasında yoksulluk oranı %23,6 olarak hesaplanırken, yükseköğretim mezunları arasında bu oran %7,2'ye kadar düşüyor.
Bu durum, eğitimin yoksulluktan çıkışta ne kadar önemli olduğunu bir kez daha gözler önüne seriyor.
Hanehalkı tipine göre yapılan analizde ise yalnız yaşayan bireylerde yoksulluk oranının %7,3 olduğu, çocuklu çiftlerde ise bu oranın %14,8'e yükseldiği görülüyor. Ayrıca geniş aile yapısına sahip hanelerde, yoksulluk riski daha yüksek seyrediyor. Bu hanelerde yoksulluk oranı %26,7 olarak kaydedildi.
Yaş gruplarına göre yapılan değerlendirmede, gençler ve yaşlılar arasında yoksulluk riskinin daha yüksek olduğu ortaya çıktı. 18-64 yaş aralığında yoksulluk oranı %28 iken, 65 yaş ve üzeri nüfusta bu oran %23,1 olarak ölçüldü.
TÜİK'in sunduğu veriler, Türkiye'de yoksulluğun giderek azaldığını gösterse de, bölgesel ve sosyo-ekonomik farklılıklar yoksullukla mücadelenin hala önemli bir sorun olduğunu işaret ediyor. Yoksulluğun önlenmesi ve sosyal dışlanmanın azaltılması için bölgesel kalkınma projelerine ve eğitim reformlarına daha fazla önem verilmesi gerektiği vurgulanıyor.
Türkiye'nin yoksulluk oranlarına göre en yoksul ve en zengin bölgeleri, TÜİK'in Eşdeğer Hanehalkı Kullanılabilir Fert Gelirine göre yaptığı analizlerde ortaya çıkmaktadır. 2023 verilerine göre:
En Yoksul Bölgeler:
-
Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan (TRA2 Bölgesi):
Medyan gelirin %50'sine göre yoksulluk oranı %14,6 seviyesindedir. Ayrıca, bu bölge medyan gelirin %60'ına göre yapılan hesaplamada da yüksek bir yoksulluk oranına sahiptir (%18,3). -
Adana, Mersin (TR62 Bölgesi):
Bu bölgede medyan gelirin %50'sine göre yoksulluk oranı %12,1, %60'ına göre ise %18,3'tür. -
Şanlıurfa, Diyarbakır (TRC2 Bölgesi):
Bu bölgede medyan gelirin %50'sine göre yoksulluk oranı %6,7, ancak %60'a göre oran %14,4'e yükselmektedir.
En Zengin Bölgeler:
-
İstanbul (TR10 Bölgesi):
Türkiye'nin en büyük ekonomik merkezi olan İstanbul, medyan gelirin %50'sine göre yoksulluk oranı %11,0, %60'ına göre ise %18,3 olarak kaydedilmiştir. Bu oranlar Türkiye ortalamasının altında olsa da, İstanbul'daki gelir dağılımı eşitsizliği nedeniyle yoksulluk riski halen varlığını sürdürmektedir. -
Ankara (TR51 Bölgesi):
Başkent Ankara'da medyan gelirin %50'sine göre yoksulluk oranı %9,3, %60'a göre ise %16,3'tür. Bölge, Türkiye genelinde daha zengin bölgeler arasında yer almaktadır. -
Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova (TR42 Bölgesi):
Bu bölgede medyan gelirin %50'sine göre yoksulluk oranı %7,5, %60'a göre ise %15,9 olarak kaydedilmiştir. Türkiye’nin ekonomik olarak güçlü bölgelerinden biridir.
Bu verilere göre, Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan bölgesi Türkiye'nin en yoksul bölgesi olarak öne çıkarken, İstanbul ve Ankara gibi büyük şehirler daha zengin bölgeler arasında yer alıyor. Ancak, zengin şehirlerde bile yoksulluk riskine sahip ciddi bir nüfus bulunuyor.