Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) verilerine göre, tarım ürünleri üretici fiyat endeksi (Tarım ÜFE), son yıllarda önemli bir değişim gösterdi. Tarım ÜFE, üreticilerin maliyetlerinde meydana gelen değişimlerin izlenmesi için kritik bir gösterge olarak öne çıkıyor. Bu endeks, gıda fiyatlarındaki genel eğilimleri de yansıtarak, tüketici fiyatlarını ve genel enflasyonu etkiliyor.
Yıllık Değişimler ve Endeksin Seyri
Son 10 yıllık veriler incelendiğinde, tarım ürünleri üretici fiyat endeksinde belirgin bir yükseliş görülüyor:
- 2014 - 2016 Dönemi: Tarım ÜFE’de nispeten sabit bir seyir izlenirken, 2017 yılı itibarıyla endekste hızlı bir artış yaşanmaya başladı.
- 2017 - 2020 Dönemi: Özellikle 2018 ve 2019 yıllarında Tarım ÜFE’nin belirgin şekilde arttığı gözlemlendi. 2019’da yıllık bazda %30’un üzerinde bir artış yaşandı. 2020’de bu artış devam ederek %24,65 seviyelerine ulaştı.
- 2021 - 2023 Dönemi: 2021 ve 2022 yıllarında enflasyonist baskılar ve artan üretim maliyetleriyle endekste büyük sıçramalar görüldü. 2022 yılında endeks %107 oranında artış gösterdi, 2023 yılında ise %60,62 ile yüksek seyretmeye devam etti.
- 2024: Eylül 2024 itibarıyla endeks, yıllık bazda %20,28 oranında artış göstermiş durumda. Bu, önceki yıllara göre nispeten daha yavaş bir artışa işaret etse de, hala yüksek bir enflasyon baskısının sürdüğünü gösteriyor.
En Fazla Fiyat Değişikliği Gösteren Tarım Ürünleri
Eylül 2024 verilerine göre, bazı tarım ürünleri fiyatlarında aylık bazda ciddi değişiklikler yaşandı:
- Dolmalık Biber: %41,87 ile en yüksek fiyat artışı gösteren ürün olarak dikkat çekti.
- Muz: %29,06 oranında artış yaşarken, Kabak fiyatları da %25,82 oranında yükseldi.
- Şam Fıstığı ve Yerfıstığı gibi bazı ürünler ise fiyatlarında düşüş kaydetti. Şam fıstığındaki fiyat düşüşü %8,54, yerfıstığında ise %14,11 oranında oldu.
Tarım ÜFE, son 10 yıl içinde büyük dalgalanmalar gösterdi. 2021 ve 2022 yıllarındaki yüksek artışlar, tarım sektöründe yaşanan zorlukları ve enflasyonist baskıları gözler önüne seriyor. Eylül 2024 verileri, bazı ürünlerin fiyatlarının hızla yükseldiğini, bazı ürünlerde ise düşüşler yaşandığını ortaya koyuyor. Bu eğilimlerin devam etmesi, tarım ürünleri piyasasındaki fiyat hareketliliklerinin gelecekte de süreceğini gösteriyor.