ABD Anayasası’na göre, anne ve babanın vatandaşlığına bakılmaksızın ABD topraklarında doğan her çocuk, doğumla ABD vatandaşı kabul ediliyordu. 1868 yılında kabul edilen 14. Anayasa değişikliği ile güvence altına alınan bu hak, Donald Trump’ın göreve başlamasının hemen ardından imzaladığı başkanlık kararnamesi ile son buldu.
Göçmen karşıtı politikalarıyla bilinen Trump yönetimi, doğum yoluyla vatandaşlığın ‘yasadışı göçü teşvik ettiğini’ savunarak bu uygulamaya karşı çıkıyordu.
Doğum Turizmi ve Vatandaşlık Tartışmaları
ABD’de özellikle son yıllarda ‘doğum turizmi’ adı verilen bir uygulama yaygınlaşmıştı. Dünyanın farklı ülkelerinden birçok kişi, çocuklarının ABD vatandaşı olmasını sağlamak amacıyla doğumlarını ABD’de gerçekleştiriyordu. Bu yöntem, Türkiye'den de birçok ünlü ismin tercih ettiği bir yöntem haline gelmişti.
Ancak göçmen karşıtı politikaların sıkılaştırılmasıyla birlikte ‘doğumla vatandaşlık hakkı’ ülkede büyük bir tartışma konusu oldu. Muhalifler, ABD’de yasadışı olarak bulunan kişilerin çocuklarına vatandaşlık verilmesinin ülkenin göçmen politikalarını zorladığını savundu.
Hukuki Süreç Başlıyor
Trump’ın imzaladığı kararname, Anayasa’nın 14. değişikliğinde yer alan “ABD sınırları içinde doğan herkes ABD vatandaşıdır” hükmüne rağmen yürürlüğe girdi. Ancak bu kararın yasal engellerle karşılaşması bekleniyor.
Trump, düzenlemeyle ilgili bir gazetecinin sorusuna, “Haklı olabilirsiniz ama bizim de itirazlara karşı iyi gerekçelerimiz var” diyerek yanıt verdi. Hukukçular ise kararın, Anayasa’ya aykırılığı nedeniyle mahkemelerde iptal edilebileceğini belirtiyor.
5 Milyon Göçmen Çocuğun Durumu Belirsiz
Pew Hispanik Merkezi’nin verilerine göre, 2016 yılında ABD’de doğan bebeklerin yaklaşık yüzde 6’sı, izinsiz göçmen ebeveynlere aitti. 18 yaş altındaki 5 milyon çocuk, ‘doğumla vatandaşlık’ hakkından yararlanarak ABD vatandaşı olarak yaşamını sürdürüyordu.
Göç Politikası Enstitüsü’nün 2018 tahminlerine göre ise en az 4,1 milyon çocuk, en az bir ebeveyni izinsiz göçmen olan kişilerden oluşuyordu. Trump’ın kararı sonrası, bu kişilerin durumu belirsizliğini koruyor.
Türk Ünlüler de Etkilenecek
Türkiye’den de birçok ünlü isim, çocuklarına ABD vatandaşlığı kazandırmak için doğumlarını ABD’de gerçekleştirmişti. Fatih Terim’in kızı Buse Terim, oyuncu Ceyda Düvenci, manken Didem Uzel, fenomen Eylül Öztürk, oyuncu Tuba Ünsal, Deniz Akkaya, Defne Samyeli ve Sibel Can, ABD’de doğum yapan ünlüler arasında yer alıyor.
Ancak doğumla vatandaşlık hakkının kaldırılmasıyla birlikte, bu yöntemi kullanarak vatandaşlık almak isteyen kişilerin önüne büyük bir engel çıkmış oldu.
